Жалпы алғанда бюджет ― бұл белгілі бер мемлекеттік басқару құралы болып табылады. Бюджет кодексі бюджетті құрудың негізгі қағидаттарын белгілейді және республикалық бюджетті дайындау және орындау, сондай-ақ Ұлттық қорды қаржыландыру және пайдалану тетіктерін сипаттайтын жан-жақты және егжей-тегжейлі құжат болып табылады. Бюджетті құру қағидаттары Қазақстанның Бюджет кодексінде баяндалған: 1.Бірегейлігі ― бірыңғай бюджеттік сыныптама және бюджеттік рәсімдер 2.Толықтығы ― барлық түсімдер мен шығыстарды қосу және өзара есеп айырысуды болдырмау 3.Нақтылығы ― бюджеттік көрсеткіштер бекітілген (түзетілген) бюджеттік параметрлерге сәйкес келеді 4.Ашықтығы ― Ұлттық қордың кірістері мен шығыстарын қоса алғанда, стратегиялық жоспарларды, бюджеттерді және олардың орындалуы туралы есептерді міндетті түрде жариялау 5.Жүйелілігі ― бұрын қабылданған бюджеттік шешімдердің сақталуы 6.Тиімділігі ― стратегиялық жоспарларда, аумақтық даму бағдарламаларында және бюджеттік бағдарламаларда баяндалған нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған бюджет 7.Тәуелсіздігі ― өз кірістерін сақтау және берілген міндеттерді орындау үшін барабар қаржыландыру алу үшін субұлттық билік органдарының жедел дербестігі 8.Сабақтастығы ― көпжылдық міндеттемелерге қатысты 9.Парасаттылығы ―заңдағы бюджеттік негіз Бюджеттік жүйе Бюджеттік жоспарлау Бюджеттің атқарылуы — Бюджеттік жүйенің принциптері — Бюджет түрлері мен деңгейлері — Бюджет құрылымы — Орталық және жергілікті билік органдарының резервтер — Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану — Бюджеттік бағдарламалардың түрлері — Бюджет деңгейлері арасындағы бюджетаралық Қатынастар — Кірістер мен шығыстарды бюджет деңгейлері арасында бөлу бюджеттік комиссиялардың мәселелері
— Әлеуметтікэкономикалық даму болжамын әзірлеу — Бюджеттік бағдарламаларды қалыптастырудың стратегиялық жоспарларын тәсілдерін әзірлеу — Бюджеттік сұрау салулардың мазмұны — Стратегиялық жоспарлардың, бюджеттік бағдарламалардың және бюджеттік өтінімдердің жобаларын қарау тәртібі — Бюджеттік инвестицияларды жоспарлау мәселелері
— Бюджет жобасын қалыптастыру процесі, оны Парламентте (және жергілікті өкілді органдарда) қарау — Бюджеттерді бекіту процесі — Бюджетті атқару мәселелері — Бюджеттерді жаңарту
және түзету — Бюджет секвестрі — Бюджеттік мониторинг — Нәтижелерді бағалау — Қаржылық және бюджеттік есептер — Бюджеттің атқарылуы туралы жылдық есептерді дайындау және бекіту — Ұлттық қорды қалыптастыру және пайдалану туралы есепті дайындау -Мемлекеттік қарыз және қарыз алу мәселелері 10.Уақтылығы ― кірістерді жедел есептеу, субұлттық үкіметтерге қаражат аудару, төлемдерді өңдеу және міндеттемелерді тану 11.Қолма-қол ақша бірлігі ― барлық түсімдер мен төлемдер Бірыңғай қазынашылық шот арқылы жүзеге асырылады 12.Тиімділігі ― ең аз шығындармен нәтижелерге қол жеткізу 13.Жауапкершілігі ― тиісті заңнаманың сақталуына жауапты лауазымды тұлғалар 14.Атаулылық және мақсатты сипат ― қызмет мақсаттарына жету үшін бюджет қаражатын пайдалану Осы қағидаттардың негізінде мемлекеттік негізгі бюджетті жоспарлауы құрылып, бюджеттің тиімді жұмсалуы қамтамасыз етіледі.
Jsk ақпараттық орталығы