Бюджеттік реттеу – бұл бюджетті баланстау процесі, яғни оның табыстық және шығынды баптарының теңдігін қамтамасыз ету. Тіркелген салықтар – бұл бюджеттің нақты түріне табысты қайнар көз сияқты заңдылыққа сәйкес тіркелген салықтар. Реттеуші салықтар – бұл жыл сайын бюджеттердің бекіту процесінде жоғары тұрған бюджеттен төмен тұрған бюджеттерге соңғысын ынталандыру мақсатында беріледі. Бұл арқылы, жоғары тұрған бюджет үшін тіркелген болып табылатын салық жергілікті үшін реттеуші ретінде шығуы мүмкін. Салықтарды реттеуші ретінде анықтау сәйкес бюджеттің бекітуі кезінде жүргізіледі. Жергілікті бюджеттерді реттеу үшін көбіне төлеудің қайнар көзінен алынатын заңды тұлғалардан табысқа салық және жеке тұлғалардан табысқа салық қолданылады. Қолдану сипатына байланысты салықтар жалпы мәндегі және мақсатты болуы мүмкін. Жалпы мәндегі салықтар сәйкес территорияның жалпы ақша қоры сияқты сәйкес деңгейдегі бюджетке тіркеледі және нақты шараларға байланыссыз бюджетті орыдау кезінде қолданылады. Мақсатты салықтарды көбіне бюджеттен тыс мақсатты қорларға тіркейді және бюджетте бөлек сызықпен бөледі. Мақсатты салықтарды сипаттай және олардың жақсы сапаларын белгілі С.П.Пенеляев көрсетеді: 1-ден психалогиялық көз қарас жағынан, салық төлеуші үлкен дайындықпен салықтарды төлеуді, 2-ден осы салықтар нақты мемлекеттік органғаүлкен тәуелсіздікті беру мақсатында енгізілуі мүмкін; 3-ден, салықтың мақсатты сипаты шығындар қажеттілігі табыстарды алумен туындады деп ақталады. Бюджеттен басқа қандай-да бір атқарушы органдардың желігінде бар өзіндік мемлекеттік ақша қорларының болуы 1-шіден , елдің қаржылық жүйесіне калейдаскопиялық сипат береді және мемлекеттік ақша құралдарының шашырауына әкеледі. 2-ден, олардың балуы мемлекеттік ақша құралдарының қалыптасуы, бөлінуі және шығындалуы процесін өзіне қосатын мемлекеттің қаржылық қызметін жүзеге асырады өкілетті органдардың мәнін әлсіретеді себебі олардың бөлігі өкілетті органдардың жүргізуіне орналасқан бюджеттен айырылып, атқарушы билік органдарының басқарылуына беріледі. Өзіндік салықтармен тіркелген ақша құралдарының меншікті қоры өзінің қолында болуы әрбір билікеш үшін жағымды, себебі ол өкіметшілік құзіреттіліктен басқа ақшаларды –қаржылық биліктің арбитутына ие болады. Қаржылық билікпен әкімшілік билік – бұл үш еселік билік. 3-ден көптеген бюджеттен тыс қорлардың болуы тек салық жүйесін қиындатпайды, сонымен қатар салық төлеушінің жағдайын нашарлатады. Нәтижесінде арнайы салықтар ведомствалық салықтар сипатын иеленеді. Сондықтан дұрыс басқа кесте ұсынылады: арнайы салықтар (егер де оларға қажеттілік болса) бюджетке (мемлекеттің біртұтас ақшалай қоры болып табылады) түседі. Бюджет белгілі болғандай, сәйкес өкілдік органымен бекітіледі. Барлық арнайы қорлар бюджет иелігінде қалыптасады, осы өкілдік органдармен бекітіледі және олармен осы қорларды шығындаудың заңдылығы және мақсатқа сәйкестігі тексеріледі. Ннәтижесінде бірнеше мемлекеттік ақша қорларының параллель өмір сүруінің орнына ақша құралдары исрархиясына негізделген және келесі кесте бойынша құрылған біртұтас қаржылық жүйеге ие боламыз: сәйкес өкілдік органымен бекітілетін, оның арнайы қоры бөлігінде ретінде белгіленетін, сәйкес ведмоство иелігіне берілген бірақ бюджетті бекіткен өкілетті органмен бақыланатын бюджет. Бұл кезде барлық салықтар өз адресаты- бюджетке ие, мұнда оларды есептеудің дұрыстылығын өз уақытында төлеу мемлекеттің біртұтас салық қызметімен қамтамасыз етіледі.
Jsk ақпараттық агенттігі