Біз сайлау нәтижесін және сайланған әкімдердің жұмысын жан-жақты зерделедік. Соның қорытындысы бойынша түбегейлі шешім қабылдадық. Келесі жылдан бастап жаңа жүйеге біржола көшеміз. Бұл туралы Қазақстан халқына Жолдауын жариялау кезінде Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев айтты. Ақорда – Азаматтарымыздың соңғы жылдардағы тағы бір талабы – әкімдерді тікелей сайлау жүйесін енгізу. Бұл талап та орындалды. Ауыл әкімдерін тікелей сайлау жүйесі 2021 жылы енгізілді. Содан бері 2,5 мыңға жуық әкім сайланды. Бұл – барша ауыл әкімдерінің 90 пайызға жуығы деген сөз. Қалғандары әкімнің өкілеттік мерзімі аяқталған кезде өз ретімен сайлана береді. Жаңа әкімдердің 60 пайызы бұрын мемлекеттік қызметте жұмыс істемеген. Олардың арасында әртүрлі кәсіп иелері, түрлі партия өкілдері бар. Орташа жасы – 46 жас. Бір сөзбен айтсақ, халық өзі таңдаған әкімдердің құрамы едәуір жаңғырды. Былтыр күзде алғаш рет аудан және облыстық маңызы бар қала әкімдерін сайлай бастадық. Барлық облыста 45 әкім жаңа тәсілмен сайланды. Біз сайлау нәтижесін және сайланған әкімдердің жұмысын жан-жақты зерделедік. Соның қорытындысы бойынша түбегейлі шешім қабылдадық. Келесі жылдан бастап жаңа жүйеге біржола көшеміз. Бұдан былай аудан және облыстық маңызы бар қалалардың әкімдері тікелей сайлау арқылы ғана қызметке келеді. Әкімдердің өкілеттік мерзімі аяқталуына қарай яғни, ротация мерзімі жеткенде сайлау біртіндеп өткізіле береді. Бұл да – саяси жүйені реформалау ісіндегі кезекті маңызды қадам. Саяси реформа – бір реттік науқан емес. Мемлекеттің дамуына қажет болса, реформалар осылай үздіксіз жалғаса береді, – деді Президент. Осы орайда Түркістан облысында сайлау жүйесі үркістан облысында сайлау жүйесі біркелкі орталықтандырылған саясатқа сай жұмыс істеуде. Сайлау – саясаттың негізгі компоненттерінің бірі. Осы компонентсіз басқа демократиялық ұйымдарда елдің жаңа үкіметін немесе билік органдарын құру мүмкін емес. Егер біз бұл процедура туралы жаңа мемлекеттік билікті қалыптастыруға қатысты қажетті әрекет ретінде айтатын болсақ, онда сайлау – бұл азаматтардың ашық дауыс беруі арқылы елдің жаңа органдарын сайлау мүмкіндігі. Басқаша айтқанда, бұл процесс халыққа мемлекет істеріне қатысты ең тиімді және жауапты деп санайтын үкіметті алуға мүмкіндік береді. Сайлаудың мақсаттары мен міндеттері Жоғарыда айтылғандарға сүйене отырып, сайлау қоғам өміріндегі ең кең таралған құбылыстардың бірі екенін атап өтуге болады, өйткені олар Президент, Парламент және жергілікті органдарды сайлау сияқты әртүрлі институттар мен басқару деңгейлерін қамтиды. Оның әртүрлілігіне байланысты сайлау келесі міндеттерді шешуге арналған: билікке өкілеттік беру. Аталған рәсімнің көмегімен азаматтар өз өкілдеріне мемлекетке қатысты саяси, экономикалық және дипломатиялық қызметті жүзеге асыру құқығын береді. Үміткерлердің беделін бағалау. Сайлау нәтижелері саяси күштер өкілдерінің нақты рейтингін көруге, олардың мемлекеттің дамуына қатысты идеялары қаншалықты сұранысқа ие екенін және олардың сайлау бағдарламалары азаматтар үшін қаншалықты сенімді екенін көрсетуге мүмкіндік береді. Демократиялық қоғам ішіндегі саяси іс-әрекеттерге еркіндік беру. Сайлау арқылы азаматтар мемлекеттің саяси өміріне қатыса алады, кандидаттарды сайлау арқылы өз ойын білдіре алады. Мемлекеттік сайлаудың түрлері мемлекеттік сайлаудың бірнеше негізгі түрлері бар: тікелей (жалпы); жанама; ішінара (қосымша). Біріншісі-бүкіл елдің немесе жеке аймақтың азаматтары қатысатын адамдар. Бұл ел президентінің сайлауы. Жанама сайлау үшін, керісінше, азаматтар таңдаған өкілдер (мысалы, депутаттар) сайлаумен айналысады. Оларға судьяларды немесе Парламент палатасының өкілдерін сайлау және т.б. ішінара сайлау тән, өйткені олар кейбір депутаттарды басқалармен алмастыру қажет болған жағдайда өткізіледі. Мысалы, мұндай сайлау кейбір депутаттар мерзімінен бұрын отставкаға кеткен кезде орын алуы мүмкін және одан әрі саяси қызметті жүзеге асыру үшін оларды басқалармен алмастыру қажет. Жоғарыда айтылғандардан басқа, басқа да сайлау болуы мүмкін – бұл жергілікті, аймақтық және Ұлттық, сондай-ақ кезекті және кезектен тыс сайлау. Соңғылары мемлекеттің парламенттік формаларына анағұрлым қолайлы, онда өкілдер тиісті заңдарда көрсетілген мерзімге сәйкес немесе олар мерзімінен бұрын таратылған жағдайда таңдалады.
Jsk ақпараттық агенттігі