«Наркотест — әр үйге» деп аталған акцияның негізгі мақсаты — жас буынның есірткіге деген көзқарасын зерттеу, олардың ақпараттану деңгейін арттыру және әрбір отбасыға таңдау жасау еркіндігін көрсету болды. Қазіргі қоғамда әр отбасы үшін қауіпсіздік бірінші орында тұр. Жастардың болашағын улаған зиянды әдеттерге қарсы күрес тек құқық қорғау органдарының емес, бүкіл қоғамның ортақ ісіне айналып келеді. Сондықтан мұндай бастамалар алдын алу шаралары ретінде үлкен маңызға ие. Ұйымдастырушылардың айтуынша, «Наркотест — әр үйге» акциясы тек формалды шара емес, жастарға нақты ой салатын әлеуметтік тәжірибе ретінде қабылданды. Іс-шара барысында еріктілер мен мамандар жастармен ашық әңгіме жүргізіп, оларға қарапайым сұрақтар қойды: «Егер сізге біреу есірткі ұсынса, қандай шешім қабылдар едіңіз?», «Отбасыңызбен бұл тақырыпты талқылап көрдіңіз бе?», «Есірткінің нақты қаупі туралы қаншалықты білесіз?». Осындай сұрақтар жасөспірімдерге ойлануға, өз ұстанымын қалыптастыруға мүмкіндік берді. Әр жауап жас буынның қазіргі көзқарасын айқындап, болашақта қандай бағытта ақпараттық жұмыстарды күшейту қажеттігін көрсетті. Жастардың пікірлері алуан түрлі болды. Көптеген оқушылар мен студенттер есірткіге қарсы қатаң позициясын білдіріп, ата-аналары мен мұғалімдерінен алған тәлім-тәрбиеге сүйенетінін айтты. Дегенмен кейбір жасөспірімдер есірткі туралы тек үстірт ақпарат білетінін, нақты қауіп-қатері жайында толық түсінігі жоқ екенін мойындады. Бұл жағдай алдағы уақытта түсіндіру жұмыстарын әлі де күшейту керектігін көрсетіп отыр.«Наркотест — әр үйге» акциясы бір ғана профилактикалық іс-шара емес, ол қоғамды кеңінен қамтитын бастаманың алғашқы қадамы ретінде бағаланды. Ұйымдастырушылардың айтуынша, мұндай тәжірибелерді жүйелі түрде өткізу жоспарланып отыр. Әрбір отбасында ата-ана мен бала арасында ашық әңгіме жүргізіліп, зиянды заттардан аулақ болудың маңызы түсіндірілсе, алдын алу жұмыстары әлдеқайда тиімді болмақ. Бұл бастама бұрынғы жылдары өткен іс-шаралармен салыстырғанда жаңа форматымен ерекшеленеді. Мысалы, 2021 жылы Шымкент қаласында «Жастар есірткіге қарсы» атты кең көлемді флешмоб ұйымдастырылған еді. Ол кезде мыңдаған жас қолдарына плакаттар ұстап, орталық алаңда салауатты өмір салтын насихаттады. «Ашық есік күндері» өткізіліп, дәрігерлер мен психологтар оқушыларға есірткінің ағзаға тигізетін зияны туралы дәрістер оқыған болатын. Ал биылғы әлеуметтік эксперимент бұқаралық сипаттан гөрі жеке пікір мен көзқарасты анықтауға бағытталды. Бұл тәсіл әрбір жастың ішкі ойымен жұмыс істеуге мүмкіндік береді. Жастар ресурстық орталығының өкілдері атап өткендей, қоғамда есірткі мәселесіне қатысты үнсіздік пен бейқамдықты жою маңызды. Егер әр отбасы өз ішінде ашық сөйлесуді дәстүрге айналдырса, жастардың қауіпті жолға түсіп кету ықтималдығы төмендейді. Акцияның атауы — «Наркотест — әр үйге» — осы ойды айқын жеткізеді: қауіпсіздік тек қоғамдық орындарда емес, әрбір шаңырақта басталуы тиіс. Сонымен қатар, шара барысында ата-аналарға арнайы ақпараттық буклеттер таратылды. Онда нашақорлықтың алғашқы белгілері, баланың мінез-құлқындағы өзгерістерді қалай байқауға болатыны және көмек қажет болған жағдайда қайда жүгіну керектігі көрсетілді. Мұндай ақпарат көпшілікке қолжетімді болған сайын, отбасы ішіндегі бақылау мен қамқорлық күшейе түседі. Қоғамдық белсенділер бұл бастаманы оң бағалап, оны тұрақты форматқа айналдыруды ұсынды. Өйткені тек қана мектептерде немесе университеттерде өткізілетін дәрістермен шектелу жеткіліксіз. Жастар бос уақытында әлеуметтік желілерде көп отырады, сол себепті ақпараттық жұмыстың бір бөлігі онлайн кеңістікке де бағытталуы қажет. Өткен жылы «Кибернадзор» жүйесі арқылы есірткіні жарнамалаған ондаған Telegram арнасы бұғатталғаны белгілі. Бұл шаралар интернеттегі қауіптің де азайып келе жатқанын көрсетеді. Жалпы алғанда, 18 тамызда өткен әлеуметтік эксперимент қоғамда үлкен резонанс тудырды. Жастардың өз ойларын ашық білдіруі, ата-аналардың белсенділік танытуы және билік органдарының қолдауы — бәрі бірге үйлесім тапты. Бұл бастама болашақта ұлттық деңгейде жалғасын табуы мүмкін. Салыстырмалы түрде қарағанда, алдыңғы жылдардағы іс-шаралар көпшілікке бағытталған ұрандар мен жаппай насихатқа сүйенсе, қазіргі эксперимент әрбір отбасының ішкі диалогын дамытуға негізделіп отыр. Бұл тәсіл ұзақ мерзімде анағұрлым нәтижелі болмақ, өйткені нақты шешім әр жасөспірімнің өз таңдауына байланысты. Осылайша, «Наркотест — әр үйге» акциясы жастарды нашақорлықтан қорғауда жаңа қадам болды. Бұл бастама тек бір күндік шара емес, қоғамды ойландыруға арналған маңызды қадам. Жастардың өз ойларын білдіруі мен отбасындағы ашық әңгімелер болашақта қауіптің алдын алуға зор ықпал етеді.
Jsk ақпараттық агенттігі